Toronto’da birkaç kez yolumun kesiştiği mahalle. Şöyle ki ucuz hediyelik eşya, makul tatil turları, Niegara Şelalerine uyguna servis, Çin mutfağı, souvenir dükkanlarından alışveriş yapmak, renkli bir mahalle, market ve manavlardaki Uzakdoğu’ya has meyve-sebzeleri incelemek, canlı ve neşeli insanlar görmek istiyorsanız Chinatown’la yolunuz bir şekilde kesişecektir.
Bunu nasıl beceriyorlar, nasıl programlıyorlar bilmiyorum. Niegara şelalerine gitmeye karar verdiğimde otobüs fiyatlarına baktım 40CAD, çok pahalllı gelince yine Chinatown’un yolunu tuttum. Chinatown’dan servisle giderseniz 8 CAD dörte bir fiyatından daha az. İster istemez ticari zekalarına, bağlantılarına gıptayla bakıyorsunuz. Bunu nasıl yapıyorlar kısmına Niegara Falls yazımda değineceğim.
Montreal, Quebec, Ottowa ve Kinston’u içeren bir haftalık tatil düşündüğümde yine Chinatown’a yönlendirdiler. Bir hafta bir otobüs dolusu Uzakdoğulu insanla çok keyifli bir tatil yaptım.
4 haftalık Kanada turumda 4-5 kez çeşitli nedenlerle yolum düşünce ister istemez bu kadar Çin’linin burada ne işi var diye sorgularken buluyorsun kendini.
Sadece Toronto’da değil, Amerika, Tayland, Singapur, Malezya, Endonezya vb. bir çok ülkede Çin mahallerini gördüm. Kendi topraklarında yaşarcasına, kendi kültürlerini de beraberinde getirmişler. Bir çok alanda ticari olarak başarı kazanmışlar. İstediğiniz kalitede olmasa da bir çok şeyi çok uygun fiyatlara buluyorsunuz.
Chinatown’a yolunuz düştüğünde bir heykel göreceksiniz. Bu heykel’in sahibi Sam Ching 1878 yılında,Toronto’ya ilk gelen Çin’li olarak kayıtlara geçmiş.
1890’larda Amerikan Çin’lileri Kaliforniya’da yaşanan ekonomik bunalım ve ırkçı çatışmalar nedeniyle Toronto’ya göç ediyorlar.
Nathan Philips Meydanı’nı anlatırken. Bu meydanın aslında ilk Çin Mahallesi olduğundan bahsetmiştim. Göçmenler için en büyük gecekondu bölgelerinden olan “Koğuş” olarak adlandırılan bölge 1955’de tüm protestolara rağmen kamulaştırılıyor. İlk Çin mahallesinin dörtte üçünden fazlasına el koyuluyor.
Yeni Çin Mahallesi Nathan Philips Meydanı’nın hemen bitiminde, Dundas Caddesi ve Spadina Bulvarı arasına, yani şehrin batısına doğru genişliyor.
Toronto’da Çin Mahallesi First Chinatown ve Old Chinatown olarak ikiye ayrılıyor. 1870’de kurulup gelişen First Chinatown’un yeri Elizabeth and Hagerman sokakları ve çevresi olarak belirlenmiş. Dundas Street West sokağında gezerken şöyle bir tabelaya rastlayabilirsiniz. 登打士西街 şaşırmayın.
Tarih boyunca Çin’de yaşanan savaşlar, ekonomisinde yaşanan dalgalanmalar, Halkın daha iyi koşullarda yaşama talebi. Çin’li vatandaşları dış göçe (Çin Diasporasına) zorlamış. Amerika, Avustralya, Güney Afrika ve Güney Asya gibi bölgelere çalışmak için göç etmişler. Bu durum 1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti devleti kuruluncaya kadar devam etmiş.
Çin Seddi’ni inşa ederek Türk kavimlerinin, ülkelerine girmelerini durdurmuşlarsa da. Bu durum kendi halkını durdurmaya yetmemiş. Dünya coğrafyasında hangi kent “metropol” eğilimi göstermişse Chinatown orada kurulmuş. En eskisi 1594’de Manila’da olmak üzere, Sanfiransisco, Malezya, Singapur, New York, Amsterdam gibi bir çok zengin kente renk katmışlar.
Hollywood filmleri de, nat geo people hd belgesel kanallarında da dikkatinizi çekmiştir. Hemen hemen her metropolde bir çin mahallesi var. Belgesel tadında, aksiyon dolu yerler.
İnsan böyle bir heves ediyor işte… İstanbul’da bir metropol, neden bizim de bir Çin Mahallemiz yok.
Instagram : derayla_ortak_rota
Facebook : Deray Nur Keskin
Youtube : Deray’la Ortak Rota